Als ondernemer krijg je voortdurend met het eigendomsrecht te maken. Als je voorraden koopt, worden ze jouw eigendom en als je ze verkoopt, worden ze de eigendom van een ander. Het eigendomsrecht is een diepgeworteld onderdeel van het burgerlijk recht en brengt soms een aantal uitdagingen met zich mee. Dat is bijvoorbeeld het geval voor het eigendomsrecht op digitale zaken. NFT’s kunnen een oplossing zijn.
Wat is het eigendomsrecht?
Het eigendomsrecht wordt omschreven in artikel 5:1 Burgerlijk Wetboek. Het is het meest uitgebreide recht dat iemand op een zaak kan hebben. Als eigenaar kan je er namelijk mee doen wat je wil. Je kan iets waarvan je eigenaar bent bijvoorbeeld uitlenen, aanpassen of verkopen, waarna het eigendomsrecht overgaat.
Kenmerkend aan het eigendomsrecht is dat het enkel betrekking kan hebben op een zaak en bijvoorbeeld niet op een mens. Zo’n zaak kan roerend of onroerend zijn. Een voorbeeld van een roerende zaak is een auto, maar bijvoorbeeld ook een dier, obligaties of aandelen. Een stuk grond of een bedrijfspand is dan weer een voorbeeld van een onroerende zaak. Het eigendomsrecht is in principe een absoluut recht, maar er kunnen wel beperkingen aan worden gekoppeld. Zowel de wet als het ongeschreven recht en de overeenkomsten die je met anderen sluit, kunnen het absolute karakter van het eigendomsrecht begrenzen.
Het verkrijgen van het eigendomsrecht
Het eigendomsrecht kan op verschillende manieren worden verworven. Zo kan het eigendomsrecht worden overgedragen als je een product koopt. Er moet dan wel rekening worden gehouden met een eventueel eigendomsvoorbehoud, waardoor het eigendomsrecht pas overgaat als je de betaling hebt uitgevoerd. Eigendom kan ook op andere manieren worden verkregen, bijvoorbeeld door verjaring, door schatvinding of door aanwas. Daarnaast kan het eigendomsrecht worden verkregen door middel van zaakvorming: degene die een zaak maakt, wordt er de eigenaar van. Dat is bijvoorbeeld het geval als je een kunstwerk maakt.
Bewijzen van het eigendomsrecht
Dat iemand het eigendomsrecht op een bepaalde zaak heeft, kan vaak vrij eenvoudig worden aangetoond. Het feit dat je een zaak in je bezit hebt, is bijvoorbeeld een belangrijk vermoeden dat je ook het eigendomsrecht op deze zaak hebt. Uiteraard kan dit vermoeden worden weerlegd. Bij onroerende zaken speelt de notaris en de notariële akte een belangrijke rol. Ook in het kader van het intellectueel eigendomsrecht zijn er oplossingen ontwikkeld om het eigendomsrecht te bewijzen, zoals de verplichting om een merk te registreren.
Het probleem van het eigendomsrecht is dat de klassieke regels moeilijk toe te passen zijn op digitale zaken. Als je bijvoorbeeld de eigenaar bent van een Wikipediapagina, dan blijft deze pagina nog steeds op dezelfde plek online staan en heb je het niet echt in je bezit. Dat is niet handig. Tegelijkertijd kunnen digitale bestanden gemakkelijk worden gekopieerd, waardoor het moeilijk is om te zeggen wie de echte eigenaar is.
NFT’s als oplossing voor de bewijsproblematiek bij digitale zaken
Omwille van de aangehaalde moeilijkheden bij digitale zaken heeft men de zogeheten NFT’s of Non-Fungible Tokens bedacht. Aan het digitale eigendomsrecht wordt dan een niet-vervangbare token verbonden die op de blockchain wordt vastgelegd. Deze token kan in tegenstelling tot het digitale werk niet worden gekopieerd. Als het eigendomsrecht wordt overgedragen, gaat ook de token over op een andere eigenaar.
Omdat alles op de blockchain wordt vastgelegd en de blockchain transparant toegankelijk is, is het voor iedereen duidelijk wie het eigendomsrecht op een digitaal goed heeft. In de praktijk worden dergelijke NFT’s vaak verhandeld via een NFT Marketplace, een marktplaats voor NFT’s. Net als bij andere zaken kan het eigendomsrecht op een digitaal goed ontstaan door het te maken, bijvoorbeeld door een digitale tekening te maken. Ook bij NFT’s kan er dus sprake zijn van zaakvorming.
Hoewel er juridisch gezien heel wat voordelen aan NFT’s kleven, zijn er ook aandachtspunten. Zo riskeert men dat NFT’s worden gebruikt voor het witwassen van geld. Door NFT’s aan te maken en ze vervolgens te verkopen, zou men het verkregen bedrag kunnen rechtvaardigen. Ook sluiten NFT’s heling niet uit, want een NFT kan nog steeds worden gekoppeld aan objecten waarvan men niet de daadwerkelijke eigenaar is. De komende jaren zal er nog goed moeten worden nagedacht over deze juridische vraagstukken.
