Ben jij al bekend met de term situationeel leiderschap? Het is een vorm van leiderschap, waarbij je een leiderschapsstijl kiest op basis van de situatie. Niet langer wordt gekozen voor het aanhouden van één stijl van leidinggeven. Iets wat zowel op je team, als op de resultaten een positieve impact zal hebben. In dit artikel lees je meer over situationeel leiderschap en de voordelen die het jouw organisatie kan bieden. Welke leiderschapsstijl hang jij momenteel aan? Durf deze stijl los te laten en jezelf te ontwikkelen tot situationeel leider. Het gaat je organisatie helpen!
Dit verstaat men onder situationeel leiderschap
Situationeel leiderschap is niet nieuw; het model wat deze vorm van leiderschap omschrijft bestaat al sinds de jaren ’70. Het waren Hersey en Blanchard die het model introduceerden en managers hiermee wilden wijzen op het feit, dat er niet één manier van leidinggeven bestaat. Veel slimmer is het om de leiderschapsstijl voortdurend aan te passen naar de situatie, waarmee je als manager of ondernemer te maken hebt. Voordeel hiervan is de mogelijkheid je leiderschapsstijl aan te kunnen passen naar de behoeften van de medewerkers en hetgeen benodigd is om de openstaande taken correct en binnen de hiervoor gestelde tijd uit te kunnen voeren. Doel van het aanpassen van de gekozen leiderschapsstijl is daarmee het versnellen van processen en het tevreden houden van medewerkers.
Verschillende vormen van leiderschap
Er zijn verschillende vormen van leiderschap die van elkaar onderscheiden kunnen worden. In de basis gaat men hierbij uit van vier soorten leiderschap: sturen, begeleiden, steunen en delegeren. Het is afhankelijk van onder meer de ervaring van een medewerker, welke van deze vier leiderschapsvormen het meest geschikt is. Een senior medewerker zal weinig sturing of begeleiding nodig hebben om taken uit te kunnen voeren; daar waar een junior medewerker relatief veel sturing nodig heeft.
De mate van sturing hangt samen met de taakvolwassenheid van een medewerker. Des te meer ervaring een medewerker in een bepaalde taak of opdracht heeft, des te groter de taakvolwassenheid van deze medewerker is. Des te hoger de taakvolwassenheid, des te minder sturing heeft de medewerker nodig. Er kan gekozen worden voor een lossere manier van leidinggeven. Een hele strikte manier van leidinggeven kan zelfs een averechts effect hebben op een medewerker met een hoge taakvolwassenheid; je bemoeit je als manager met iets waarvan de medewerker zelf veel meer kennis heeft.
Zelf aan de slag gaan als situationeel leider
Het is niet ingewikkeld om zelf een situationeel leider te worden; onderstaande stappen helpen je erbij.
- Stap 1: start met een inventarisatie van de taken die de komende periode moeten worden uitgevoerd. Dit kan een losse taak zijn, maar ook een set van taken.
- Stap 2: analyseer wie onderdeel uitmaken van het team, wat je zal helpen bij de uitvoering van deze taken. Hebben medewerkers binnen dit team veel sturing nodig, of opereren ze voornamelijk zelfstandig? Hoe verliep de samenwerking een vorige keer? Welke skills mis je binnen het team, om de taken daadwerkelijk succesvol af te kunnen ronden?
- Stap 3: bepaal per medewerker of team, op welke manier je deze leiding wilt geven om de openstaande taken af te ronden. In welke mate geef je betrokken collega’s instructies voor de uitvoering van hun taken? Hoe zorg je dat er knopen worden doorgehakt, doe je dit zelf of delegeer je het, om te voorkomen dat processen vertragen? Enzovoorts.
Uitdagingen bij het fungeren als situationeel leider
De eerste paar keer dat je inzet op situationeel leiderschap zal je tegen enkele uitdagingen aanlopen. Je moet flexibel kunnen zijn; pas je aan op de situatie en behoefte van de betrokken collega. Aansluitend op deze vorm van flexibiliteit, geldt dat je als manager of projectleider in staat moet zijn om verantwoordelijkheid los te laten. Regelmatig zal je taken, maar ook beslissingen delegeren aan collega’s binnen je team. Daarnaast moet je in staat zijn om medewerkers te kunnen coachen; je moet ze bijsturen op het moment dat de prestaties van het team lijden onder het individu. Aan de basis daarvan ligt het correct kunnen inschatten van de behoeftes en vaardigheden van een teamlid.
Voordelen van situationeel leiderschap
De keuze voor het toepassen van situationeel leiderschap brengt verschillende voordelen met zich mee. Het voornaamste voordeel hiervan is het gegeven dat taken sneller, efficiënt en correct zullen worden uitgevoerd. Daarbij heeft situationeel leiderschap een positieve invloed op het presteren van het team als geheel. Een junior teamlid krijgt de gewenste ondersteuning bij het uitvoeren van diens taken, terwijl een senior medewerker geniet van diens vrijheid bij op zich nemen van taken. Zou je vasthouden aan één leiderschapsstijl, dan is de kans groot dat sommige teamleden niet geheel tevreden zullen zijn. De leiderschapsstijl is voor sommigen te los; voor anderen te sturend. Een hoge mate van tevredenheid bij teamleden leidt tot meer motivatie, wat het presteren van het team ten goede komt.